Benim hayatım kitap okuyamamak ve deli gibi kitap okumak şeklinde iniş çıkışlarla doludur. Bu yüzden de okuduğum kitapları çok iyi seçmeye çalışırım, kötü bir kitap beni doğrudan kitap okuyamamak dönemine sokabileceğinden. Sık sık kitap önerisi istekleri alıyorum, burası bu kitap önerilerini toparladığım bir yer.
Burada yazan her kitap psikoloji ile ilgili. Kişisel gelişim yok. Felsefe yok. Bilimsel tabanı olmayan herhangi bir kitap yok.
Ayrıca bütün kitaplar o alanın uzmanları tarafından yazılmış kitaplar. İsminin yanında yıldız varsa o kitabı ben okumadım demek.
Son olarak bazı kitapları çok seviyorum ancak Türkçe’leri yok. Türkçe’si olan kitapların Türkçe isimlerini de yanlarında paylaşıyorum. Bazı Türkçe kitapların da baskısı bitmiş. Nereden bulabilirsiniz bilmiyorum peşinen söyleyeyim 🙂 Ben istisnalar hariç İngilizce okuyorum (yazardan birebir öğrenebilmek araya çevirmeni de eklememek adına).
Beslenme konulu
Beck Diet Solution* (Beck Diyet Çözümü) – Judith Beck
The Diet Trap Solution – Judith Beck
Judith Beck Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT; Cognitive Behavioral Therapy; CBT) alanının kurucusu olan Aaron Beck’in kızı ve babasının peşinden devam ettirmiş BDT alanında çalışmayı. Kendisi BDT üzerine uzmanlaşıyor ve bu kitaplar da aslında diyet çerçevesinde yazılmış BDT kitapları.
The Angry Chef: Bad Science and the Truth About Healthy Eating – Anthony Warner
The Angry Chef Ceren Yavuz’dan öğrendiğim bir kitap. Kendisi de sık sık tavsiye ediyor zaten. Kendisi bir şef, beslenme uzmanı ya da psikolog değil. Ama ne ben ne de Ceren Yavuz dediklerinde “Buralarda hatalar var.” diye bir şey tespit edemedik okuduğumuzda, bu yüzden buraya ekliyorum.
Kitapta beslenme ile ilgili bilinen bir çok yanlış belirtiliyor hatta bu yanlışların neden doğru zannedildiğinden de bahsediyor. Mesela benim en sevdiğim kısım “Patatese övgü” diye isimlendirebileceğim kısım, patatesin ne kadar harika olduğundan bahsediyordu. Samimiyeti ve konuya hakimiyeti beni oldukça tatmin etti. Eğer kendinizi beslenme çevresinde kurallarla kafayı bozmuş gibi hissediyorsanız edinebileceğiniz bir kitap. Ne yazık ki Türkçe’si yok. Kendisi de zaten oldukça yeni bir kitap.
The Hungry Brain* – Stephan Guy
enet
Bu da Ceren Yavuz öğrendiğim bir adam, kitap. Hem obesity araştırmacısı hem de sinirbilimci. Bu kitabını çok merak ediyorum ancak henüz
okumadım. Okuduğumda buraya ayrıntılı yorumumu yazarım. Güvenilir biri ve güvenilir bir kitap olduğunu düşünüyorum. Kitap beyninizi ve davranışlarınızı daha iyi anlayarak onu kandırmak üzerine çalışıyor.
Savor: Mindful Eating, Mindful Life* (Tadını Çıkar) – Thich Nhat Hanh , Dr. Lilian Cheung
Thich Nhat Hanh bir budist rahip aslında psikolog değil ancak akademisyenlerle birlikte yazdığı için biraz güveniyorum onun kitabına. Bu kitapta farkındalıkla yeme ve yediklerinizden daha çok keyif alma öğreneceksiniz. Bahse varım kitap kuru üzüm egzersizi ile başlıyordur.
The Joy of Half a Cookie* – Jean Kristeller
Farkındalıkla yeme üzerine bir kitap yine, Mindfulness Based programlardan bir tanesi (aşağıda ayrıntılar var). Yazarı tanımıyorum doğrusu ve MB-EAT eğitimine katılmayı düşündüm ama MBSR eğitimine çok benzettim. Bu kitabı okuduktan sonra buraya daha fazla bilgi yazabilirim ya da bu kitabı listeden kaldırabilirim.
Intuitive Eating – Evelyn Tribole & Elyse Resch
Sezgisel yeme üzerine alanın en ünlü isimlerinin yazdığı bir kitap. Sezgisel yeme yeni bir diyet biçimi olmayıp kişiye yeniden “normal yeme”yi öğretmeye çalışan ve bu sayede doğal kilosuna getirmeye çalışan bir yaklaşımdır. Beslenme çevresine koyulan kuralları ve özellikle diyet mentalitesini yıkmayı hedefleyen, günün sonunda huzura kavuşturan bir yaklaşım.
Terapi Konulu
Feeling Good (İyi Hissetmek) – David Burns
When Panic Attacks* (Panik Atakta) – David Burns
David Burns psikiyatri eğitimi almış bir tıp doktoru ancak psikiyatrinin ilaç odağı ile kendi kişisel yaklaşımı uyuşmadığından yukarıda bahsettiğim BDT kurucu Aaron Beck ile birlikte çalışmaya başlayarak aynı zamanda psikoterapist olmuş. İyi Hissetmek kitabı dünyada psikologlar tarafından en çok verilen biblioterapi yani kitapla terapi kitabı. İçerisinde yine BDT teknikleri var. Panik Atakta kitabını ben okumadım ama zannetmiyorum ki kötü olsun. Aynı zamanda kendisinin Feeling Good diye de bir podcast’i ve “Feeling Good Together” diye çiftler için bir terapi kitabı da var.
Reinventing Your Life (Hayatı Yeniden Keşfedin) – Jeffrey E. Young & Janet S. KloskoŞema terapinin yaratıcısı psikolog Jeffrey Young tarafından yazılmış, hayatınızda özellikle de ilişkilerinizde tekrar eden olayları anlamanıza ve değiştirmenize yardımcı bir kitap. Yine BDT üzerine kurulu bir sistem. Eğer daha önce BDT içeren bir kitap okumadıysanız (İyi Hissetmek mesela) bu kitap biraz sert gelebilir. Hayatımızdaki örüntüleri fark etmek güzel, ama biraz da acı verici. “İşte aynen ben” dedirten bir kitap.
Happiness Trap (Mutluluk Tuzağı) – Russ Harris
Yine tıp eğitimi alıp terapi yönlenen bir yazar Russ Harris. Burada ise Kabul ve Kararlılık Terapisi (Acceptance and Commitment Therapy; ACT) var. Bu terapi biçimi mindfulness yani farkındalık ilkelerini temel alan bir terapi çeşidi. Kendisinin aynı zamanda online dersleri de var. Russ Harris ACT alanının bilinen isimlerinden.
Full Catastrophe Living – Jon Kabat-Zinn
Jon Kabat-Zinn Farkındalık Temelli Stress Azaltma (Mindfulness Based Stress Reduction – MBSR) programının yaratıcısı. Kendisi Massachusetts Medical School’da profesörlük yaparken bu programı yaratıyor budist rahiplerden de öğrendiklerini içine ekleyerek, şu anda git gide yayılan bir program. Ben eğitimine katıldım ve bana ağır gelen bir program oldu, her gün 45 dakika farkındalık meditasyonu beni zorluyor, aynı zamanda kitap da bana bu yüzden ağır geldi. O yüzden eğer MBSR ilginizi çekmiyorsa girişmeyin şimdilik derim. ACT tercih edin sadece farkındalık kısmından faydalanmak isterseniz.
MBSR’ın yanı sıra MB yani Mindfulness Based akımı oldukça arttı, MB-CBT, MB-EAT gibi mindfulness bir çok farklı terapi çeşitlerine eklenmeye başladı ancak kökeni burası olduğu için bu kitabı da paylaşmak istedim.
Farkındalık Öğreneyim
Mindfulness (Farkındalık) – Mark Williams
MBCT yani Mindfulness Based Cognitive Therapy yaratıcısı klinik psikolog. Bu kitabın içerisinden ayrıca bir CD çıkıyor, içinde büyük ihtimalle meditasyon öğreten kayıtlar var.Bu kitap haricinde Savor, The Joy of Half a Cookie, Happiness Trap, Full Catastrophe Living, The Craving Mind kitapları da farkındalık içeriyor.
Alışkanlıklar Üzerine
Making Habits, Breaking Habits – Jeremy DeanJeremy Dean bu listedeki diğer insanlar gibi çılgın ünlü bir psikolog değil (belki de henüz genç diye). Ancak alışkanlıklar üzerine benim en beğendiğim kitap bu oldu.
The Craving Mind – Judson Brewer
Çıkalı daha birkaç ay olan bu kitabı ben de henüz okumadım ancak çok merak ediyorum. Hem alışkanlık hem de farkındalık üzerine çalışan, tıp doktoru olan ve yine Jon Kabat-Zinn gibi Massachusetts Medical School’da profesörlük yapan Judson Brewer benim yakından takip etmeye çalıştığım isimlerden. Hatta yanında staj yapmak için başvuracaktım ancak Boston’da olması benim için işleri güçleştiren bir durum olduğundan kalıp tezimi yazmayı seçtim. Bu kitapta bağımlılık, can çekmesi, sigara gibi kötü alışkanlıklar neden oluşur ve nasıl yenilir onu anlatıyor.
Psikoloji Üzerine Daha Genel
Thinking, Fast and Slow* (Hızlı ve Yavaş Düşünme) – Daniel Kahneman
Nobel ödüllü psikolog olan Daniel Kahneman karar verme üzerine çalışıyor. Benim postlarımda anlattığım “eski beyin – yeni beyin” ile bağlantılı süreçleri anlattığı bir kitap. Kendinizi anlamanız ve neden kendinizi kontrol edemediğinizi görmeniz için faydalı olacağını düşünüyorum.
Marshmallow Experiment* (Marshmallow Testi) – Walter Mischel
Psikoloji tarihindeki en sevdiğim deneylerden biri. Kısa vadeli hazları erteleyip uzun vadeli keyiflere varmayı anlatan bu kitapta irade üzerine çok şey öğrenebilirsiniz. Walter Mischel yine alanının çok tanınan ve başarılı psikologlarından biridir. Yaptığı bu deneylerle kişilik psikolojisi alanını epey değiştirmiştir.
Emotional Intelligence* (Duygusal Zeka) – Daniel Goleman
O çok bahsedilen duygusal zeka ile ilgili fikir edinmek ve duygusal zekanızı geliştirmek için benim bildiğim en iyi kitap bu. (Kapaktaki o alakasız gül de yayın evinin şakası olsa gerek)
Stumbling on Happiness (Mutluluk Üzerine Çeşitlemeler) – Daniel Gilbert
Mutluluk üzerine bir kitap (e yani). Aslında neden mutlu olamadığımızı anlatıyor. O yüzden de daha çok seviyorum onu. Yine deneyler ve bilim dolu süper bir kitap.
Thanks!* (Teşekkür Ederim) – Robert A. Emmons
Şükran etmek üzerine bu kitap öneriliyordu aldığım pozitif psikoloji dersinde. Ben okumadım ama okumak istiyorum.
Flourish* – Martin Seligman
Herhalde pozitif psikoloji üzerine bir kitap okumak isteseniz o da bu olmalı derdim. Martin Seligman pozitif psikoloji alanı kurucusu olarak size bu kitapla daha iyi bir kendinize ulaşmanız için yol çiziyordur. Herhalde. Ben de okumadım ama Pozitif Psikoloji derslerinden öyle anladım.
Psikoloji Üzerine İlginç Şeyler
Phantoms in the Brain (Beyindeki Hayaletler) – Vilyanur S. Ramachandran
Bu kitap benim psikoloji alanına yönelmeme sebep oldu. Evet. VS Ramachandran sinirbilim dünyasının Sherlock Holmes’u gibi kendi çalışma alanında. Ve onun kitabında okuduğum hikayeler beni inanılmaz heyecanlandırdı. Sonra gittim tüm kitaplarını okudum tabii. Uzun süre idolüm olarak kaldı. Bu hikayeler gerçek olamayacak kadar ilginç diyeceğiniz beyinle ilgili olaylar için mutlaka okunmalı.
The Man Who Mistook His Wife for a Hat (Karısını Şapka Sanan Adam) – Oliver Sacks
Yakın zamanda vefat eden Oliver Sacks yine psikoloji dünyasında ismi kesinlikle bilinen kişilerden. Çok kitabı var ve aralarından en popüleri bu. Gerçekten de karısını şapka zanneden bir adamdan bahsediyor bir hikayesinde. Bu kitapta da yine ilginç beyin “bozuklukları” okuyacaksınız. Özellikle yeni ortamlarda anlatacak enteresan şeyler arıyorsanız bu hikayeler çok tutuyor benden söylemesi.
Psikolojiniz Bozulmasın – Akıl Sağlığınız İçin Bilmeniz Gereken Her Şey* – Joel Levy
Bu kitabı okumadım ama içindekilere göz attım. Psikoloji meraklıları için eğitici bir içerik olduğunu düşünüyorum. Konu psikolojinin bozulması ile ilgili değil ama pek. Kitapyurdu.com’dan baktığınızda içindekileri de görebilirsiniz.
Bu kadar kitabı okumam mümkün değil!
İngilizce biliyorsanız size Audible öneririm. Audible sayesinde kitapları okumak yerine dinleyebilirsiniz. Ben İngilizce kitapları dinliyorum ve önemli bulduğum yerlerini geri dönüp dönüp okuyorum. Audible ücretli tabii. Bir diğer seçeneğiniz ise e-book alıp e-book okuyan aplikasyonlardan birinde sesli okutmak. Google’ın Play Books aplikasyonu bunu yapıyor ama tabi gerçek insan okuması kadar iyi olmuyor.
Bazı kitapların yayını yok dediğim gibi, bazılarının da Türkçe’leri yok. Yorumlarda kendi beğendiğiniz ya da önermek istediğiniz kitapları yazabilirsiniz. Ben de bilgim dahilinde yorumlar yapabilirim onlarla ilgili. Listede olmayan ama benzer konularda okuduğum daha çokça kitap var.
Not: Liste zamanla güncellenecek ve uzayacaktır.
ahmet
Merhabalar,
Kitap tavsiyeleriniz için çok teşekkür ederim. İngilizce kitapları gördükçe neden İngilizceyi iyice öğrenmemişim dedim. Bu beni üzdü ama motive etti. Ben bağımlılıklar üzerinde çalışmayı düşünüyorum fakat çok kaynak bulamadım daha doğrusu istediğim içerikte bulamadım, detaylı şekilde anlatan. Bir fikriniz var mı acaba ?
Tekrardan emekleriniz için ve kitaplar hakkındaki görüşleriniz için teşekkür ediyorum.
Geri dönütünüzü bekliyorum.
İyi günler 🙂